533 brouwerijen telt Nederland, maar 273 daarvan hebben geen eigen ketels. Toch noemen deze bedrijven zich brouwerij. Wat mij betreft liever een fantastisch bier van een brouwerijhuurder dan een middelmatig of slecht bier van een brouwerij met eigen ketels. Maar toch, bij mij wringt er iets als het gaat over brouwerijhuurders. Ik zou graag zien dat ze op het etiket openheid van zaken geven.
Hoeveel mooie Nederlandse brouwerijen zijn niet als brouwerijhuurders begonnen. Kijk naar Jopen. Wat een fantastische brouwerij op een toplocatie. Maar ooit was er wel een Jopenbier, maar geen brouwerij. Het fenomeen brouwerijhuurder kan dus het begin zijn van iets moois. Maar heeft iedere brouwerijhuurders ook de intentie om ooit in eigen ketels te brouwen? En moet zo’n bedrijf zich dan brouwerij blijven noemen?
Wat is het probleem?
Voor mij is een brouwerij toch echt een bedrijf dat met een eigen brouwmeester bieren brouwt in eigen ketels. Zelfs als het een kleine installatie is in een kleine bedrijfsruimte of schuur, mag het van mij brouwerij heten. Ook als een klein deel van de productie in eigen ketels wordt gebrouwen, bijvoorbeeld voor verkoop in het eigen proeflokaal of in de eigen regio, terwijl de rest van de productie elders wordt gebrouwen en afgevuld, dan nog is de naam brouwerij meer dan terecht.
Maar wat is dan het probleem? Maakt het wat uit een brouwerij de bieren in andermans installatie brouwt? Om die vraag te beantwoorden is het misschien goed om eens te kijken naar de slowfoodbeweging, waaruit deels ook de belangstelling voor lokaal gebrouwen bieren is voortgekomen.
Weet wat je eet (en drinkt)
We willen terug naar de bron, zoveel is duidelijk. Veel mensen hebben het gehad met industrieel geproduceerde voeding. Ze willen weten wie ons voedsel maakt. Je ziet dan ook sappen, chips en andere producten, die op de verpakking een foto hebben staan van de maker. Na de fipronilcrisis kopen veel mensen graag hun eieren bij de boer. Of kaas bij de kaasboerderij. Albert Heijn pronkt met kaas en vleeswaren uit de regio, met de foto van bijvoorbeeld een slager op de verpakking. Geen idee of de vleeswaren echt bij hem vandaan komen of dat hij een recept ter beschikking heeft gesteld en geld krijgt omdat zijn naam en foto op de verpakking staan. We willen in ieder geval weten wie die man of vrouw is die de producten maakt die we eten, of op z’n minst waar het vandaan komt. Er is sprake van grote behoefte aan transparantie.
Ook in de craftbiersector zien we dat terug. Brouwers doen mee aan tap take overs en ontmoeten de mensen die hun bieren drinken. Ook op festivals kan je als bierdrinker in gesprek met de brouwer. En als ze aan het brouwen zijn, delen ze hun foto’s op de sociale media. Persoonlijker wordt het niet.
Iedereen doet mee
Iedereen weet wie de bieren van brouwerij Kees brouwt. En zo zijn er talloze voorbeelden te noemen. Menno Olivier van De Molen, Peter Rouwen van Brouwerrij Noordt, Tjomme Zijlstra van de Kaapse Brouwers, Tommie Sjef Koenen en ga zo maar door. Vroeger kenden we Toon van de Reek Van de Arcener en Kaspar Peterson van ’t IJ en andere helden van de eerste golf van de craftbierrevolutie. En de eerste generatie meer industriële Nederlandse brouwers (brouwerijen opgericht rond 1870) doet ook mee. De families Arts (Budels) en Rutten (Gulpener), Meens (Alfa) en Geenen (Lindeboom) zijn bekend. En zelfs de grote brouwers doen mee. Marc Jansen (Grolsch), Gerard van den Broek (Hertog Jan, onderdeel van het grote AB InBev) bijvoorbeeld en zo we kennen inmiddels ook Willem van Waesberghe. Met hem heeft zelfs Heineken nu een gezicht. Dat zegt niet dat we alle brouwmeesters van deze al langer bestaande brouwerijen kennen, maar deze brouwerijen hebben wel een gezicht! Iets wat we bij craftbrouwerijen heel normaal vinden. Vreemd genoeg kennen we overigens de brouwmeester van de kleine Brouwerij Troost (3 vestigingen in Amsterdam) dan weer niet.
Wie, wat, waar?
Maar goed, we hadden het over brouwerijhuurders. Er is een categorie brouwerijhuurders die zich brouwerij noemt en een vestigingsplaats op de etiketten zet, maar van wie we niet weten wie het zijn en waar ze brouwen. Ik vind het belangrijk te weten waar een bier daadwerkelijk wordt gebrouwen. Neem dat Brouwers Pilsener van AH. Wel meeliften op de craftbierrevolutie, maar niet vertellen waar het bier wordt gebrouwen (al is dat ongetwijfeld bij Bavaria). Dat vind ik vreemd. Het is strijdig met de geest van de craftbierbeweging.
Neem een prachtig merk als Lowlander. Goede, bekroonde bieren, schitterende verpakkingen, een geweldig verhaal (botanics) en mooie initiatieven op het gebied van bier en foodcombinaties. Na wat rondzoeken op internet wordt duidelijk dat het team achter Lowlander zelf de recepten ontwikkelt. Op hun prachtige website zijn de mensen achter het merk ook te zien. Een verrijking, die Lowlanderbieren. Maar wie brouwt deze bieren? Geen idee! Brouwen de mensen achter het merk de bieren zelf? In welke ketels worden de bieren gebrouwen? Of zijn het ondernemers/marketeers die het brouwen uitbesteden? Wie zal het zeggen? In dit geval had ik het kunnen weten, want ik werd afgelopen zomer uitgenodigd voor zo’n mooi Lowanderdiner. Helaas moest ik afzeggen. Maar die informatie (brouwer, brouwerij) zou mijns inziens op het etiket moeten staan. (Inmiddels ben ik benaderd door Annemieke van Lowlander: het bier wordt gebrouwen bij Jopen)
Goed voornemen
Een positief voorbeeld vind ik de brouwers van BIL Brewing. Drie zwagers die op het etiket zetten dat ze hun bier hebben gebrouwen bij de proefbrouwerij in Cothen. Ze zijn nu nog brouwerijhuurder en willen een brewpub opzetten. Dat komt vast wel goed. Welke brouwerijhuurders volgen met die openheid van zaken?
Ik zou het mooi vinden als we op etiketten van brouwerijhuurders straks de volgende informatie zouden vinden:
(Ik neem voor het gemak het door mij zeer gewaardeerde Lowlander even als voorbeeld. Het gaat hier om fictieve situaties):
- Dit bier is ontwikkeld door de brouwers van Lowlander, die het bier hebben gebrouwen in de ketels van brouwerij xxxx/ die het bier hebben gebrouwen bij
- Dit recept is ontwikkeld door Fredrik Kampman van Lowlander en gebrouwen door ..
- Dit bier is in opdracht van Lowlander ontwikkeld en gebrouwen door ….
- Dit bier is gebrouwen naar een idee van Lowlander door brouwerij ….
- Dit bier is ontwikkeld in samenwerking met brouwerij xxx, en daar gebrouwen en afgevuld
Zoiets dus. Wat mij betreft mag de naam van de brouwmeester erbij. Graag zelfs! ‘Brouwerijen’ die alleen een merk voeren en verkopen en receptontwikkeling en brouwen uitbesteden, zouden zich m.i. geen brouwerij of brouwerijhuurder moeten noemen. Dat zijn handelsondernemingen met een eigen biermerk.
Wat zou het mooi zijn als brouwerijhuurders (of brouwfirma’s zoals ze die in België noemen), zich als zodanig zouden profileren en helder zouden zijn over de productie van hun bier. Laat dat een goed brouwersvoornemen zijn voor 2018.
