Dit voorjaar verscheen bij uitgeverij Atlas Contact de biografie Bier in Nederland, geschreven door Marco Daane. Een werk dat respect afdwingt. Het leest vlot en bevat een schat aan informatie. Een standaardwerk lijkt mij de enige juiste omschrijving. Mocht er een herdruk komen, dan zou ik auteur en uitgever willen vragen: maak er een rijk geïllustreerd naslagwerk met hardcover van. Ik zou er graag wat meer voor betalen.
Begin er maar eens aan: een biografie van bier in Nederland. Wat een klus. Alleen al daarom verdient auteur Marco Daane respect. Dat hij deze klus heeft geklaard, moet mede te danken zijn aan een grote liefde voor bier en een gezonde dosis nieuwsgierigheid. Zijn eigenlijk werkterrein is de literatuur. Daane werkt voor het literair-historische tijdschrift De Parelduiker.
Schrijven kán Daane en Bier in Nederland bewijst dat. In de mooie inleiding portretteert de auteur een paar Amsterdamse cafés. Een goed begin van een boek dat lekker wegleest. Daarna gaat het meteen los met oerbieren, van haver tot gort. Via gruitbier gaat het naar de revoluties in gerst en hop. We beleven de opkomst van biersteden mee en de groeiende handelsstromen. Wat meteen duidelijk wordt, is dat de handelsgeest er al goed in zat, honderden jaren geleden. Diezelfde handelsgeest zorgde er in de 20e eeuw voor dat door een agressief overnamebeleid van de grote brouwers pils ging domineren en dat Nederlands bier wereldwijd werd geëxporteerd en vaak ook een goede naam kreeg. Noem in het buitenland de naam Heineken en men kent het. Maar ook de naam Oranjeboom roept in veel landen nog positieve reacties op. Als je het boek leest, zie je dat internationale succes als het ware gewoon aankomen.
Daane rekent af met misverstanden bij de productie van moderne versies van bijvoorbeeld Koyt. Hij onderbouwt zijn stellingen, maar geeft ook duidelijk aan als hij zaken vermoedt en ze niet met bronmateriaal kan ondersteunen.
Renaissance
We beleven de opkomst van bier uit de Duitse brouwsteden mee, evenals de emancipatie van het brouwen in de 16e eeuw. Naarmate het boek vordert, wordt de stof wat bekender, zeker als de 19e eeuw in beeld komt. De lezer kijkt mee naar de opkomst van Heineken, Amstel en Oranjeboom en de ondergang van brouwerijen en bierstijlen.
Was dit boek in de jaren ’70 van de vorige eeuw geschreven, dan had het een triest einde gehad. Maar Bier in Nederland eindigt midden de renaissance van bier in Nederland. De moderne lezer weet nu dat de pale ale van Amsterdam Brewboys die hij drinkt, niet een noviteit is, maar dat pale ale in vroeger tijden ook in Nederland werd geschonken en gedronken.
Naslagwerk
Bier in Nederland is qua typografie en papierkeuze vormgegeven als een roman. Daardoor komen de illustraties niet altijd goed uit de verf. Het is wel een begrijpelijke keuze, want we hebben het hier over een biografie. Ook de productiekosten zullen van invloed zijn geweest op deze keuze.
Maar gezien de schat aan informatie en bronnen – het duizelt je soms – zou dit boek ook juist als rijk geïllustreerd naslagwerk mogen verschijnen wat mij betreft. Met historische kaartjes waarop de exportstromen van bierstijlen zijn aangegeven, landkaarten met brouwerijconcentraties. Oude prenten en reclames et cetera. De inhoud is zo goed, dat die zo’n uitvoering wel verdient, desnoods gesponsord door een grotere brouwer. Wie oprecht geïnteresseerd is in bier, moet Bier in Nederland hoe dan ook in huis halen, ongeacht de uitvoering.
